شناسایی حشرات قاتل در فصل تابستان
با قدم نهادن در دومین منزلگاه فصل تابستان یعنی مردادماه و گرم شدن هوا بسیاری از حشرات شروع به زاد و ولد می کنند و به سمت انسان ها هجوم می آورند! شاید از اینکه یک پشه خون آشام به شما گیر بدهد خیلی عصبی شوید اما حداقل خیال تان راحت است که پشه های معمولی خطری برای جان تان ندارند درحالی که بعضی از انواع پشه و حشرات می توانند باعث عفونت، خونریزی، شوک و حتی مرگ شوند!
پس اگر در این فصل قصد سفر به مناطق مختلف ایران را دارید قبل از اینکه چمدان تان را ببندید صحبت های دکتر مسعود مردانی، فوق تخصص بیماری های عفونی و استاد دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی را بخوانید تا با انواع گزش ها و راه های پیشگیری و درمان عوارض آنها آشنا شوید.
بعد از گزش چه کار کنیم؟
برای تسکین خارش گزش می توانید از کمپرس آب سرد و پماد کالامین استفاده کنید. این پماد از ایجاد عفونت جلوگیری می کند و خوشبختانه در تمام داروخانه ها بدون نیاز به نسخه پزشک موجود است. اگر کودک تان توسط حشره گزیده شده حتما ناخن هایش را کوتاه کنید و از او بخواهید تا حد امکان از خارش موضع خودداری کند چون زیر ناخن مقدار زیادی میکروب وجود دارد و گاهی خارش های مکرر خود باعث ایجاد عفونت های ثانویه باکتریایی روی منطقه گزش می شود. برای کاهش درد هم می توانید از داروهای ضد درد مثل استامینوفن استفاده کنید. در موارد شدید هم از داروهای آنتی هیستامین و گاهی کورتیکواستروئیدها یا همان داروهای حاوی کورتن مثل دگزامتازون، بتامتازون و پردنیزولون استفاده می شود.
خیلی سریع به اورژانس مراجعه کنید
اگر بعد از گزش حشرات هرگونه علامتی از شوک آنافیلاکتیک مشاهده شود، باید فرد را خیلی سریع به نزدیک ترین اورژانس بیمارستان منتقل کرد. این علائم به طور خلاصه شامل تورم صورت و دهان، اشکال در تنفس و صدادار شدن تنفس، اشکال در بلع غذا و خواب آلودگی غیرطبیعی می شود.
اگر سابقه حساسیت و آلرژی دارید ...
با شروع فصل بهار موارد ابتلا به گزش حشرات بالا می رود و در تابستان به حداکثر خود می رسد که در این رابطه کودکان بیشتر دچار آزردگی می شوند. علاوه براین، کسانی که مبتلا به آلرژی هستند یا سابقه آلرژی دارند ممکن است دچار واکنش های شدید و گاهی خطرناک ازجمله شوک آنافیلاکتیک که می تواند کشنده باشد، شوند. به طور کلی بعد از گزش حشرات معمولا یک برآمدگی کوچک قرمز روی پوست ایجاد می شود که ممکن است همراه با خارش باشد. در بعضی موارد هم تاول ایجاد می شود، به این صورت که ناحیه متورم، نرم، قرمز و آبکی می شود. البته گاهی اوقات هم منطقه گزش متورم و سفت می شود.
ممکن است کهیر بزنید!
نیش حشرات در بعضی افراد به خصوص کودکان دو تا هفت ساله باعث بروز تعداد زیادی جوش قرمز همراه با خارش می شود که این جوش ها گاهی ۳ تا ۱۰ روز هم باقی می مانند. علائم گزیدگی حشرات در افراد عادی ظرف ۴۸ ساعت بهبود پیدا می کنند اما بعضی افراد به زهر حشرات به خصوص زنبور حساسیت شدید دارند و ممکن است دچار کهیر شوند. در این موارد می توان از داروهای آنتی هیستامین یا ضد حساسیت استفاده کرد. به طور کلی دو نوع کهیر وجود دارد؛ کهیرهای حاد که معمولا از ۳۰ دقیقه تا چند روز باقی می مانند و کهیرهای مزمن که گاهی چند ماه طول می کشد تا برطرف شوند و پس از درمان هم احتمال عودشان وجود دارد.
این پماد را با خود به سفر ببرید!
اگر می خواهید به منطقه ای سفر کنید که حشرات زیادی در آنجا وجود دارد از جمله مناطق گرمسیری و روستایی، توصیه می شود همراه با خود پمادهای محافظت کننده مثل پماد ریپلنت (Repellent) ببرید. استفاده از این پمادها به خصوص در مناطقی از بدن که در معرض گزیدگی هستند، می تواند باعث دفع حشرات شود. در واقع حشره وقتی متوجه بوی این پماد می شود فرار می کند.
چهار استان در خطر مالاریا
یکی از مهم ترین بیماری های منتقله توسط گزش حشرات، مالاریاست که خوشبختانه در سال های اخیر توانسته ایم به طرف حذف آن از کشور برویم. در حال حاضر به جز چهار استان در معرض خطر یعنی سیستان و بلوچستان، هرمزگان، کرمان و جنوب استان خراسان در استان های دیگر گردش انگل مالاریا وجود ندارد. افرادی که در این مناطق زندگی می کنند یا قصد سفر به این نواحی را دارند، باید از پمادهای محافظت کننده و دافعه حشرات (ریپلنت) استفاده کنند. اگر فرد مورد گزش پشه آنوفل (عامل انتقال دهنده بیماری مالاریا) قرار بگیرد دچار نوعی بیماری به نام تب نوبه می شود که از علائم آن می توان به تب، لرز و سردردهای مکرر اشاره کرد. این پشه ها معمولا در فصول گرم روی برکه ها و آب های راکد تولیدمثل می کنند و زیاد می شوند.
شپش ها منتظر فرصت هستند!
از دیگر حشرات شایع در کشور می توان به شپش اشاره کرد که ابتلا به آن ارتباط مستقیم با وضعیت بهداشتی فرد دارد. برای مثال کودکانی که به اندازه کافی حمام نمی روند در خطر ابتلا به شپش قرار دارند و خیلی راحت می توانند آن را در مدرسه به هم شاگردی های خود منتقل کنند. علاوه براین، بیماری شپشک عانه نیز در بزرگسالان دیده می شود که به دنبال تماس جنسی از فرد آلوده به فرد دیگر منتقل می شود.
کنه و خطر تب کنگو!
کنه یکی دیگر از حشرات شایع در کشور است که گزش و له شدن آن می تواند باعث انتقال بعضی بیماری ها مثل لایم و تب خونریزی دهنده کریمه کنگو شود. تب کنگو بیشتر در استان های سیستان و بلوچستان، اصفهان، فارس، چهارمحال و بختیاری، ورامین و مازندران دیده شده است. کنه ها معمولا از ابتدای اردیبهشت به علت گرمای هوا از شکاف ساختمان ها، آغل ها، خانه های روستایی و ... بیرون می آیند و انسان ها و حیوانات به خصوص گاو و گوسفند را مورد گزش قرار می دهند. خیلی از افراد نیز هنگام دوشیدن شیر گاو دچار گزش کنه می شوند و همین گزش می تواند باعث ابتلا به بیماری تب کنگو شود.
اگر قصد سفر به شمال را دارید ...
در مناطق شمالی کشور نوع خاصی از پشه به نام "دراکولا" وجود دارد که گزش آن باعث ایجاد زخم نکروتیک همراه با خونریزی موضعی و ضایعات اکیموتیک یا خون مردگی وسیع می شود. خیلی از افراد به دنبال این گزش در موضع دچار عفونت ثانویه هم می شوند که درمان را دشوارتر می کند. ساس هم یکی از حشرات شایع در مناطق روستایی است که گزش آن باعث خارش، قرمزی و بثورات جلدی می شود. حشره مایت هم بیشتر در ساختمان های قدیمی و مناطق روستایی وجود دارد و گزش آن باعث تورم، قرمزی و خارش موضعی می شود. علائم هر دوی این گزش ها با رعایت مسائل بهداشت فردی و با استفاده از داروهای موضعی بهبود پیدا می کند.
زخمی که یک سال باقی می ماند!
پشه خاکی حشره ای است که در بیشتر نقاط کشور ما وجود دارد و می تواند باعث انتقال بیماری سالک شود. این حشره بیشتر در استان های اصفهان، خراسان، خوزستان و حتی تهران وجود دارد. در واقع سالک از بیماری های بومی و آندمیک ایران است و ثابت شده در شهرستان هایی که ساخت و ساز زیاد دارند و اکوسیستم شان در حال تغییر است، از جمله استان اصفهان در منطقه گز بلخار بیشتر دیده می شود. خیلی از کودکان و بزرگسالانی که در این مناطق زندگی می کنند به دنبال گزش پشه خاکی دچار ضایعه زخم و لک می شوند که بهبود آن حدود یک سال طول می کشد و خیلی فرد را آزار می دهد.
برگرفته از: مجله سیب سبز
